Zapraszam Was dzisiaj do siedziby Urzędu Stanu Cywilnego Dzielnicy Praga Północ przy ulicy ks. Ignacego Kłopotowskiego 1/3. Warto odwiedzić to miejsce. Dziewiętnastowieczny budynek, mieszczący obecnie Urząd, zwany praskim pałacem ślubów, to jeden z najstarszych i najlepiej zachowanych zabytków na Pradze. Jest to dawny gmach Komory Wodnej inaczej zwany Domem Mostowym lub Domem pod Kolumnami. Po co w tym miejscu powstał Dom Mostowy i któremu mostowi służył?
Komunikacja z prawego na lewy brzeg Wisły w dawnych czasach do łatwych nie należała. Pierwszy stały most, co prawda pojawił się w Warszawie już w XVI wieku. Niestety służył tylko przez 30 lat. Zniszczony został przez wiosenną krę. Mowa tu o Moście Zygmunta Augusta, nazywanym też Mostem Jagiellońskim. Tę wspaniałą drewnianą przeprawę przez Wisłę zbudowaną w 1573 roku, uznawaną za ówczesny cud techniki opisałam już wcześniej tu: https://wawamaniak.wordpress.com/2014/08/21/budujemy-mosty-czyli-historia-warszawskich-przepraw-wislanych/.
Po zniszczeniu Mostu Zygmunta Augusta Warszawa została pozbawiona stałej przeprawy przez Wisłę na przeszło dwieście sześćdziesiąt lat aż do czasu wybudowania Mostu Kierbedzia (obecnie Śląsko-Dąbrowski) w 1864 roku. W tamtym czasie podróżnych musiały zadowolić mosty łyżwowe, które jednak pojawiały się tylko na szczególne okazje np. elekcje królewskie, posiedzenia sejmu czy przeprawy wojskowe. Kiedy ich nie było musiały wystarczyć łodzie a zimą tafla lodu, co z pewnością nie było ani wygodne ani bezpieczne.
W 1775 roku zbudowano pierwszy most łyżwowy przeznaczony dla zwykłego, codziennego ruchu, nazwany od nazwiska fundatora Mostem Ponińskiego. Most łączył ulicę Bednarską z ulicą Brukowaną na Pradze. Obecnie to ulica ks. Ignacego Kłopotowskiego. Most tworzyły ciasno ułożone obok siebie drewniane bale na konstrukcji ustawionej z płaskodennych łodzi. Adam Poniński, główny inwestor, miał prawo przez 10 lat pobierać opłaty za przejście lub przejazd mostem. A ceny dla korzystających z przeprawy były zróżnicowane. Na przykład pieszy płacił 2 grosze, kareta 20 groszy ale już załadowana towarem bryka złotówkę. Most rozbierano na zimę i po spłynięciu kry, wiosną montowano ponownie. Most Ponińskiego służył mieszkańcom Warszawy do roku 1806, kiedy to został zniszczony przez Prusaków i Rosjan, cofających się prze wojskami Napoleona. Później w tym miejscu pojawiały się kolejne mosty łyżwowe aż do czasu otwarcia Mostu Kierbedzia.
W latach 1822-25 na praskim brzegu wzniesiono budynek Komory Wodnej, w którym pobierano opłaty za przeprawę przez Wisłę. Projektantem klasycystycznego Domu Mostowego był włoski architekt Antonio Corazzi. Jemu to również Warszawa zawdzięcza między innymi gmach Teatru Wielkiego, Pałac Staszica, budynki przy placu Bankowym obecnie służące ratuszowi miasta. Wspaniałe praskie dzieło Corazziego swoim wyglądem dorównywało i tym budowlom, położonym po drugiej stronie Wisły. Otrzymała więc Praga od Antonia Corazziego wspaniały klasycystyczny budynek, który przetrwał do naszych czasów.
Ze zbiorów fotopolska.pl
Gmach Komory Wodnej składał się z trzech części: dwóch skrzydeł bocznych i centralnego wyższego ryzalitu. Ryzalit został podzielony masywnymi filarami a pomiędzy nimi ulokowano jońskie kolumny. W jego zwieńczeniu znalazł się trójkątny tympanon, w którym Tomasz Accardi wykonał płaskorzeźbę przedstawiającą Neptuna, bądź jak kto woli Posejdona, na rydwanie zaprzężonym w cztery konie o rybich ogonach, którym towarzyszą dwa delfiny.
Zdjęcie z Wikipedii
Z chwilą uruchomienia żelaznego mostu Kierbedzia w 1864 roku, zaprzestano budowania w tym miejscu przepraw łyżwowych. Dawna Komora Wodna przestała być potrzebna. Budynek oddalony od mostu i nowej trasy komunikacyjnej znalazł się na uboczu popadał w ruinę. W 1869 roku wschodnie skrzydło przebudowano na mieszkania dla pracowników nowopowstającego wówczas praskiego wodociągu.
Drugą wojnę światową dawny Dom Mostowy przetrwał w dobrym stanie. Po jej zakończeniu zamieszkali tu najpierw radzieccy saperzy a potem do mieszczących się w gmachu komunalnych mieszkań wprowadzili się zwykli lokatorzy.
W 1965 roku budynek został wpisany do rejestru zabytków. Później w latach siedemdziesiątych wprowadziło się tutaj Biuro Podróży „Juventur”. W latach 1975-78 przeprowadzono generalny remont dawnej Komory Wodnej. Wówczas budowli przywrócono dziewiętnastowieczny wygląd. Kolejny remont, który również obejmował pieczołowite odrestaurowanie fasady, przeprowadzono w latach 2007-2008 ale wtedy już „Juwenturu” tutaj nie było. Jego miejsce zajął Urząd Stanu Cywilnego Dzielnicy Praga Północ. I tak jest do chwili obecnej. W Urzędzie mieści sie piękna sala ślubów, mogąca pomieścić około 100 osób, a także Wydział Rejestracji Stanu Cywilnego.
Pamiątką po pierwotnej funkcji budynku są dziewiętnastowieczne żeliwne płyty informujące o rekordowo wysokich stanach Wisły w latach 1813, 1839 i 1844.
Zdjęcie z Wikipedii
WawaManiak 